Χάρης Φλουδόπουλος: Τι συμβαίνει με το ΔΕΣΦΑ;
Τις αντοχές της υπομονής όλων των εμπλεκομένων στην πώληση του ΔΕΣΦΑ στην κρατική ενεργειακή εταιρεία του Αζερμπαϊτζάν Socar, δοκιμάζει η νέα καθυστέρηση που σημειώνεται από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού να ξεκινήσει εις βάθος έρευνα προκειμένου να εγκρίνει ή όχι την πώληση.
Αν και στην επίσημη ανακοίνωση της ΕΕ αναφέρεται ότι η έναρξη της έρευνας σε βάθος δεν προκαταβάλει το τελικό αποτέλεσμα (αυτή είναι μια διατύπωση που χρησιμοποιείται κατά πάγια τακτική από την ΕΕ) ωστόσο η επιχειρηματολογία που στοιχειοθετεί την απόφαση δημιουργεί αρκετά ερωτήματα.
Ειδικότερα η ΕΕ εκφράζει τέσσερις βασικές ανησυχίες σε σχέση με τη συναλλαγή και ειδικότερα ότι:
• μπορεί να μειώσει τον ανταγωνισμό
• η νέα εταιρεία μπορεί να έχει τη δυνατότητα και το κίνητρο να εμποδίσει την πρόσβαση ανταγωνιστών στο σύστημα μεταφοράς αερίου
• μπορεί να περιοριστούν οι επενδύσεις του ΔΕΣΦΑ προκειμένου να περιοριστεί η μελλοντική πρόσβαση ανταγωνιστών στην αγορά
• μπορεί να περιοριστούν οι εισαγωγές αερίου στην Ελλάδα προς όφελος του προμηθευτή Socar.
Βεβαίως κατά πόσο εν τοις πράγμασι μπορούν να σταθούν τέτοιες ανησυχίες σε μία αγορά που σε ποσοστό άνω του 99% ολιγοπωλείται από τρεις προμηθευτές εκ των οποίων ο ένας σήμερα (Gazprom) έχει μερίδιο άνω του 60% είναι ένα ερώτημα απέναντι στις «ανησυχίες» των γραφειοκρατών της Κομισιόν.
Πάντως η Επιτροπή θεωρεί ότι το θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα είναι μάλλον απίθανο να εμποδίσει το νέο ιδιοκτήτη να προχωρήσει σε αυτές τις παραβάσεις του ανταγωνισμού. Η μεταβίβαση έγινε γνωστή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την 1η Οκτωβρίου 2014 ενώ η έρευνα της Κομισιόν μπορεί να διαρκέσει 90 μέρες μέχρι τις 23 Μαρτίου 2015.
Σύμφωνα με κυβερνητικούς κύκλους, η σε βάθος έρευνα που ξεκινά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί μια συνήθη πρακτική. «Είναι η δεύτερη φάση της έγκρισης της πώλησης, κάτι που είναι εξαιρετικά συνηθισμένο σε τέτοιου μεγέθους μεταβιβάσεις» αναφέρουν χαρακτηριστικά. Επίσης οι ίδιοι κύκλοι αναφέρουν ότι το χρονικό περιθώριο των 90 ημερών είναι το ανώτατο όριο, δεν αποκλείεται ωστόσο να υπάρξει απόφαση και νωρίτερα.
Άλλες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η καθυστέρηση αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί ακόμη και αναμενόμενη εξαιτίας των αλλαγών στη σύνθεση της Κομισιόν και το χαρτοφυλάκιο του ανταγωνισμού.
Τα σενάρια
Θυμίζουμε ότι ο διαγωνισμός για την πώληση του 66% του ΔΕΣΦΑ ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2013 δηλαδή συμπληρώνονται 17 μήνες, χωρίς ακόμη να έχει ολοκληρωθεί η μεταβίβαση.
Εξαρχής βεβαίως όλες οι πλευρές γνώριζαν ότι το εγχείρημα είναι πρωτόγνωρο, αφού για πρώτη φορά στον τομέα της ενέργειας, μια εταιρεία τρίτης χώρας, εκτός ΕΕ, αποκτά μέσω της συναλλαγής τον έλεγχο μιας εταιρείας ενεργειακής υποδομής. Υπό την έννοια αυτή οι ευρωπαϊκές αρχές επιθυμούν να διασφαλίσουν την πλήρη συμμόρφωση στο ευρωπαϊκό δίκαιο τόσο της ενέργειας όσο και του ανταγωνισμού.
Εάν μάλιστα συνυπολογιστεί ότι οι ρυθμίσεις που θα ισχύσουν για την υπόθεση ΔΕΣΦΑ Socar, μπορεί να αποτελέσουν υπόδειγμα για μελλοντικές συναλλαγές, στις οποίες μπορεί να εμπλέκονται άλλες ενεργειακές εταιρείες όπως η Gazprom, τότε γίνεται μέχρις ενός ορίου αντιληπτή η επιμονή των Βρυξελλών.
Η υπόθεση ΔΕΣΦΑ Socar, κατ’ άλλες εκτιμήσεις, θυμίζει παρόμοιες αποκρατικοποιήσεις εταιρειών υποδομών προς εταιρείες τρίτων χωρών όπως η υπόθεση της Cosco στο λιμάνι ή ακόμη περισσότερο της πώλησης της ΔΕΠΑ στην Gazprom, για την οποία επίσης υπάρχουν πληροφορίες που επιμένουν ότι υπήρξε σφοδρή αντίδραση.
Τώρα τα σενάρια και οι εκτιμήσεις για την έκβαση της υπόθεσης διαμορφώνονται ως εξής: η πιθανότερη εξέλιξη είναι να υπάρξει έγκριση η οποία θα περιλαμβάνει πρόσθετους όρους συμμόρφωσης, δηλαδή την επιβολή πρόσθετων μέτρων διασφάλισης της ανεξαρτησίας του διαχειριστή και προστασίας του ανταγωνισμού.
Οι τομείς που πιθανόν να ζητηθούν πρόσθετα μέτρα, οριοθετούνται ήδη στην απόφαση για την εις βάθος έρευνα. Πρόκειται για μέτρα που μπορεί να αφορού νστο επενδυτικό πρόγραμμα και τις υποχρεώσεις του νέου μετόχου για υλοποίηση νέων επενδύσεων, την ίση πρόσβαση τρίτων στις εθνικές διασυνδέσεις και τη διασφάλιση της πρόσβασης τρίτων στο εθνικό δίκτυο φυσικού αερίου.
Αντίθετα λιγότερες πιθανότητες συγκεντρώνουν τα σενάρια η πώληση είτε να εγκριθεί χωρίς πρόσθετες δεσμεύσεις ή να απορριφθεί.
Σε αυτό συνηγορεί το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση, που επιδιώκει την κατά το δυνατόν ταχύτερη ολοκλήρωση της πώλησης, έχει εξασφαλίσει σε πολιτικό επίπεδο την υποστήριξη της ΕΕ. Έτσι η επίσημη θέση όπως έχει διατυπωθεί από τον προηγούμενο Επίτροπο Ενέργειας είναι ότι η είσοδος της Socar στην ελληνική αγορά μαζί με την υλοποίηση του αγωγού TAP κινούνται στην κατεύθυνση της εφαρμογής του βασικού στόχου της ενεργειακής πολιτικής για ασφάλεια προμήθειας και ενίσχυση του ανταγωνισμού με τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας.
(capital.gr, 6/11/2014)