Το φυσικό αέριο (LNG) στις θαλάσσιες μεταφορές
Η πρόκληση για την ελληνική ναυτιλία
Το φυσικό αέριο αποτελεί το «πράσινο» καύσιμο για τις μεταφορές και η ποντοπόρος ναυτιλία αποτελεί έναν κλάδο, ο οποίος από πολύ νωρίς, άρχισε να επενδύει σε πλοία που χρησιμοποιούν υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) για δύο βασικούς λόγους: την απεξάρτηση από άλλα δαπανηρά καύσιμα (π.χ πετρέλαιο) και την υιοθέτηση τεχνολογίας φιλικής προς το περιβάλλον (μείωση εκπομπών καυσαερίων, ανάγκη περιορισμού χρήσης βαρέως μαζούτ κλπ).
Με σκοπό την ένταξη νέων τεχνολογιών που θα καταστήσουν τη ναυτιλιακή βιομηχανία ακόμη πιο ανταγωνιστική, η ευρωπαϊκή ναυτιλιακή πολιτική υλοποιεί προωθητικά προγράμματα (χρηματοδότηση μελετών χρήσης LNG κλπ) και υιοθετεί οδηγίες για την προώθησης εναλλακτικών καυσίμων. Οδηγίες όπως αυτή που αφορά την περιεκτικότητα σε θείο των καυσίμων πλοίων (2012/33/ΕΕ), η οποία επιτρέπει τη χρήση LNG ως εναλλακτικού καυσίμου καθώς και η οδηγία για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων (2014/94/ΕΕ), η οποία αποσκοπεί στην εξασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου κάλυψης των σημείων ανεφοδιασμού LNG σε βασικά λιμάνια της Ευρώπης, αποτελούν μέρος της ευρωπαϊκούς πολιτικής που ασκείται τα τελευταία χρόνια στον τομέα αυτό.
Πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία εκπονήθηκε από την αρμόδια Γενική Διεύθυνση για τις Μετακινήσεις και τις Μεταφορές (PwC, DNV-GL) και θα δημοσιευθεί τον Ιούνιο του 2015, παρουσίασε τις προϋποθέσεις χρήσης, τα χαρακτηριστικά και τα πλεονεκτήματα του υγροποιημένου φυσικού αερίου ως ναυτιλιακού καυσίμου.
Όπως είναι γνωστό, το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) ως καύσιμο έχει την ιδιότητα να μειώνει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) περίπου 25-30%, τις εκπομπές οξειδίων του θείου (SOx) σχεδόν στο μηδέν και τις εκπομπές οξειδίων του αζώτου (NOx) περισσότερο από 80%, και επομένως εμφανίζει περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με οποιοδήποτε ορυκτό καύσιμο.
Παράλληλα, η μελέτη εξετάζει τις επιχειρηματικές ευκαιρίες που ανακύπτουν για τις ναυτιλιακές εταιρείες με απώτερο σκοπό να ανοίξει ένας ουσιαστικός διάλογος μεταξύ εμπλεκόμενων ομάδων συμφερόντων, διεθνών και τοπικών φορέων, αρχών και επιχειρήσεων για την αναζήτηση ευκαιριών ανάπτυξης των υποδομών και αύξησης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων του ναυτιλιακού κλάδου.
Οι Έλληνες εφοπλιστές ήταν από τους πρώτους που στράφηκαν στο LNG
Η ελληνική ναυτιλία πρωτοστάτησε στην Ευρώπη στην χρήση LNG στις ακτοπλοϊκές μεταφορές ενώ έχουν αυξηθεί τα πλοία που ναυπηγούνται με προδιαγραφές να καίνε LNG. Το υγροποιημένο φυσικό αέριο χρησιμοποιείται για επιβατικά και εμπορικά πλοία και αποτελεί την απάντηση στην απεξάρτηση από το πετρέλαιο και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Όσον αφορά στα πλοία μεταφοράς LNG, οι Έλληνες εφοπλιστές έχουν στην κατοχή τους το 12% όλων των πλοίων και έρχονται δεύτεροι μετά τους Ιάπωνες ενώ υπήρξαν από τους πρώτους που στράφηκαν στην αγορά LNG στις αρχές του 2000. Ήδη οι ελληνικές ναυτιλιακές έχουν επενδύσει 1,8 δις δολάρια για την αγορά 11 νέων πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου και αυτή η στροφή σε πλοία που καίνε LNG ακολουθεί παγκοσμίως μια ανοδική πορεία σε μια προσπάθεια απεξάρτησης από τα συμβατικά καύσιμα και μείωση της ανταγωνιστικότητας μέσα από «καθαρότερες» περιβαλλοντικά λύσεις.
Κίνητρα για μια βιώσιμη και ανταγωνιστική ελληνική ναυτιλία
Με εμφανή την προτεραιότητα που δίνονται σε θέμα τα ασφαλείας και βιωσιμότητας σε ολόκληρη την ναυτιλιακή βιομηχανία, η ΕΕ αντιμετωπίζει τις νέες προκλήσεις με καινοτόμες πρωτοβουλίες και προγράμματα υιοθέτησης νέων τεχνολογιών. Μεταξύ αυτών εντάσσεται και η πρόταση σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) μεταξύ των ναυτιλιακών βιομηχανιών και της Ευρώπης με πρόβλεψη για κάθε ένα ευρώ που θα επενδύεται σε έρευνα και ανάπτυξη στη ναυτιλιακή τεχνολογία, να επιδοτείται άλλο ένα από την Ευρώπη προς την ίδια κατεύθυνση.
Παράλληλα, το Πρόγραμμα Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (TEN-T) προβλέπει την διάθεση ποσού που αγγίζει τα 2,5 εκατομμύρια ευρώ για την χρηματοδότηση μελετών για την χρήση και την προώθηση του LNG ως ναυτιλιακού καυσίμου στην Ανατολική Μεσόγειο (Ελλάδα, Κύπρος, Ιταλία). Σκοπός είναι να εναρμονιστούν οι εθνικές ναυτιλίες με τις επιταγές της ΕΕ για βιώσιμη ανάπτυξη (μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, θείου κλπ) αλλά και να εξοικονομήσουν τα κράτη πόρους από την χρήση ενός πιο οικονομικού καυσίμου.
Συγκεκριμένα όσον αφορά στην Ελλάδα, η επένδυση ανέρχεται σε 600,000 ευρώ προκειμένου να εκπονηθεί μελέτη για την χρήση και την προώθηση του υγροποιημένου φυσικού αερίου στις θαλάσσιες μεταφορές. Βασικός στόχος είναι να αναδειχθούν οι τρόποι μείωσης των ρύπων από τις μεταφορές αλλά και του κόστους προμήθειας καυσίμων για τη ναυτιλία προτάσσοντας το φυσικό αέριο ως βασικό οικολογικό καύσιμο μειωμένου κόστους για την ναυτιλία. Στο σχέδιο θα ενταχθούν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη όπως είναι ομάδες stakeholders και φορείς προκειμένου από κοινού να κάνουν την τεχνική και οικονομική ανάλυση ώστε να αναπτύξουν ένα επαρκές δίκτυο υποδομών LNG για να εξυπηρετούνται οι θαλάσσιες μεταφορές στο Αιγαίο. Θέματα όπως είναι οι βελτιώσεις σε λιμάνια, τα σημεία ανεφοδιασμού, οι εμπορικοί στόλοι, τα ναυπηγεία κλπ θα τεθούν επί τάπητος με σκοπό να γίνουν ουσιαστικές εισηγήσεις στην ελληνική κυβέρνηση ώστε να δημιουργηθεί ένα νομικό και θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέψει την ανάπτυξη των υποδομών και την προώθηση του LNG στην ελληνική ναυτιλία.