Προχωρά το σχέδιο για τον αγωγό Ελλάδας – Ιταλίας
Σε εξέλιξη βρίσκεται η προεργασία σχετικά με το έργο ανάπτυξης αγωγού που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο προς την Ευρώπη, μέσω Ελλάδας και Ιταλίας, σηματοδοτώντας την ενίσχυση του ρόλου του ευρωπαϊκού Νότου στη δημιουργία εναλλακτικών διαδρομών.
Πρόκειται για την “επόμενη μέρα” της υπογραφής, προ μηνός, στη Ρώμη του Μνημονίου συναντίληψης (MoU) μεταξύ της ρωσικής Gazprom, της ιταλικής Edison SpA και της ελληνικής ΔΕΠΑ, μιας συμφωνίας που αποτυπώνει το ενδιαφέρον των συμβαλλομένων μερών για μια όδευση προμήθειας φυσικού αερίου από τη Ρωσία -μέσω της Μαύρης Θάλασσας και μέσω τρίτων χωρών- στην Ελλάδα και από την Ελλάδα στην Ιταλία -δηλαδή έναν αγωγό από τα ελληνικά σύνορα έως την Ιταλία. Σημειώνεται ότι οι τρεις εταιρείες συμμετέχουν ισότιμα με ένα τρίτο έκαστη, σύμφωνα με το MoU.
Υπενθυμίζεται ότι στο Μνημόνιο δεν προσδιορίζεται από ποια χώρα θα περάσει ο αγωγός για την είσοδό του στην Ελλάδα (Τουρκία ή Βουλγαρία) αφήνοντας το σημείο αυτό ανοιχτό για τον οποιονδήποτε σχεδιασμό προκριθεί -που ακόμα δεν είναι γνωστός.
Σε κάθε περίπτωση, για την ελληνική κυβέρνηση έχει ιδιαίτερη σημασία η συνεργασία των χωρών του Νότου στην κατεύθυνση αυτή, καθώς συμμετέχουν οι Ελλάδα και Ιταλία, αλλά και η Γαλλία (EDF), μέσω της Edison, ενώ το προνόμιο για την προμήθεια φθηνού ρωσικού αερίου δεν περιορίζεται στη Γερμανία (Βόρειος Διάδρομος), που ουσιαστικά θα είχε “την αποκλειστικότητα” από το 2019, οπότε και καταργείται από τη Ρωσία η δίοδος προς την Ευρώπη που περνά από την Ουκρανία.
Στα χνάρια του IGI-Poseidon
Για τον σκοπό αυτόν αναμένεται να αξιοποιηθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό το έργο που έχει ήδη πραγματοποιηθεί από ΔΕΠΑ και Edison στο πλαίσιο του IGI-Poseidon (διασυνδετήριος αγωγός Ελλάδας – Ιταλίας), ο οποίος είχε ενταχθεί ως τμήμα του άξονα μεταφοράς ITGI (αγωγός Τουρκίας – Ελλάδας – Ιταλίας), που δεν προχώρησε λόγω της επιλογής του αγωγού TAP για το αζέρικο αέριο. Ήδη έχουν δαπανηθεί περίπου 28 εκατ. για τον IGI-Poseidon, που αποτελεί σε κάθε περίπτωση ένα σημαντικό περιουσιακό στοιχείο της ΔΕΠΑ.
Οι επαφές και οι σχετικές συνεργασίες μεταξύ των ομάδων εργασίας έχουν ήδη ξεκινήσει και πλέον βρίσκεται σε εξέλιξη η απαραίτητη προεργασία σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων -διαδικασίες που πάντως δεν αναμένεται να ολοκληρωθούν άμεσα.
Σύμφωνα με τον υπάρχοντα σχεδιασμό, ο διασυνδετήριος αγωγός Ελλάδας – Ιταλίας (Interconnector Greece – Italy, IGI) αποτελείται από δύο τμήματα: το χερσαίο τμήμα (Κομοτηνή – ακτές Θεσπρωτίας), μήκους περίπου 600 χλμ., που αναπτύσσεται από τον ΔΕΣΦΑ, και το υποθαλάσσιο τμήμα του έργου, μήκους περίπου 200 χλμ. (Ακτές Θεσπρωτίας – Οτράντο Ιταλίας), το οποίο αναπτύσσεται από την ελληνική εταιρεία με την επωνυμία “Υποθαλάσσιος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδος – Ιταλίας Ποσειδών Α.Ε.” (ΔΕΠΑ – Edison).
Ο σχεδιασμός αφορούσε μεταφορική ικανότητα 14 bcm (δισ. κυβικά μέτρα) με δυνατότητα αναβάθμισης μέχρι και 20 bcm φυσικού αερίου, κατ’ έτος και δυνατότητα εισαγωγής στην Ιταλία κατά τη λειτουργία του περισσότερων από 8 δισ κυβικών μέτρων ετησίως (10% της συνολικής κατανάλωσης της γείτονος χώρας). Σημειώνεται ότι το έργο του ελληνο-ιταλικού υποθαλάσσιου διασυνδετήριου αγωγού Ποσειδών είχε περιληφθεί στη λίστα των έργων κοινού ενδιαφέροντος της Ε.Ε. (PCIs) βάσει του ευρωπαϊκού κανονισμού (347/2013).
Η ανάπτυξη του έργου είχε στηριχθεί σε προβλέψεις περί αύξησης της ζήτησης φυσικού αερίου στην Ευρώπη που σε συνδυασμό με τη φθίνουσα παραγωγή των ευρωπαϊκών χωρών εντείνουν την εξάρτηση από εισαγόμενο αέριο. Ειδικότερα αναμένεται (στοιχεία ΙΕΑ) το 2020 η ζήτηση φυσικού αερίου στην Ευρώπη να ανέλθει συνολικά σε περίπου 720 bcm με τις εισαγόμενες ποσότητες να αυξάνονται σε περίπου 65% (470 bcm) -από 45% περίπου το 2006 (250 bcm)-, ήτοι έλλειμμα 220 bcm.
Τα γεωπολιτικά… χαρτιά
Πάντως, πολιτικές και γεωπολιτικές στρατηγικές και εξελίξεις καθώς και οι στοχεύσεις διεθνών “παικτών” στην ευρύτερη ενεργειακή σκακιέρα αναμένεται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο ως προς την εξέλιξη του συγκεκριμένου έργου. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, ενώ η υλοποίηση του έτερου νότιου αγωγού ΤΑΡ έχει τύχει θερμότατης υποδοχής και υποστήριξης τόσο από την Ε.Ε. όσο και από τις ΗΠΑ, η είδηση της συμφωνίας των τριών μερών στην Ιταλία στην καλύτερη περίπτωση έγινε δεκτή με επιφυλάξεις. Οι ΗΠΑ έχουν και στο παρελθόν εκφράσει ανοιχτά την αντίθεσή τους στην επέκταση των οδεύσεων για το ρωσικό αέριο.
Πριν από λίγες μόλις μέρες, στην Αθήνα, ο διευθυντής του γραφείου ενέργειας για την Ευρώπη του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών W. Silkworth, αν και εμφανίστηκε ενθουσιώδης για τις εξελίξεις ως προς τους αγωγούς ΤΑΡ και IGB, την αναβάθμιση της Ρεβυθούσας και τον πλωτό σταθμό της Αλεξανδρόπολης για την εισαγωγή αερίου από ανατολική Μεσόγειο – ΗΠΑ, εξέφρασε ανησυχία για τους αγωγούς ανόρθωσης North Stream 2 και South Stream (που σχεδιάζεται να μεταφέρουν ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη).
Αιτιολόγησε τις επιφυλάξεις του επισημαίνοντας ότι τα έργα αυτά αποπροσανατολίζουν από τον στόχο της διαφοροποίησης των πηγών εφοδιασμού και αποτελούν προσπάθεια της Ρωσίας να διατηρήσει την κυριαρχία της στην αγορά φυσικού αερίου και κατ’ επέκταση πολιτική και οικονομική επιρροή. Από την πλευρά της Ε.Ε. φαίνεται ότι υπάρχει “αμηχανία” και μόνο με την εμπλοκή της ρωσικής Gazprom. Σχετικές επιφυλάξεις φαίνεται ότι εξέφρασε κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για την Ενεργειακή Ένωση, M. Sefcovic.
Οι δεσμεύσεις της ΔΕΠΑ
Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ Θ. Κιτσάκος διασκέδασε τις απόψεις του Ευρωπαίου αξιωματούχου επισημαίνοντας ότι αποτελεί προϋπόθεση στο MoU το όλο έργο να πραγματοποιηθεί με βάση τους κανόνες της Ε.Ε., το γ’ ενεργειακό πακέτο, την πρόσβαση τρίτων κ.λπ. Το έργο, τόνισε, μελετάται από πλευράς ΔΕΠΑ σε πλήρη εναρμόνιση και με απόλυτο σεβασμό προς τις αρχές και τους κανόνες – οδηγίες της Ε.Ε. σημειώνοντας χαρακτηριστικά: “Θα τηρήσουμε τις οδηγίες στον πόντο”.
Άλλωστε και το ΥΠΕΝ έχει επισημάνει ότι το έργο συνάδει με τις κατευθύνσεις της Ε.Ε. για πολλαπλότητα των ενεργειακών πηγών και οδεύσεων ως αναγκαιότητα για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας στην Ευρώπη. Σημειώνεται ότι σε αυτό το πλαίσιο δεν εγκαταλείπονται projects όπως αυτό της επέκτασης του Turkish Stream επί ελληνικού εδάφους ή άλλα παράλληλα έργα.
(Αντ. Ζούντα, Αυγή, 27/3/2016)