Poseidon Med ΙΙ: Ενώνει την Ευρώπη με LNG

Το όραμα της σύνδεσης της Ευρώπης δεν είναι πλέον αρκετό, σημασία έχει η σύνδεση να γίνει με υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ – LNG). Αυτό επιβάλουν οι περιβαλλοντικοί περιορισμοί και η οδηγία για καθαρή ενέργεια στις μεταφορές.

Έτσι, το 2015 ξεκίνησε το πρόγραμμα Poseidon Med ΙΙ σε συνέχεια των Poseidon Med και Archipelago-LNG με στόχο την καθιέρωση του ΥΦΑ ως ναυτιλιακού καυσίμου στη ΝΑ Ευρώπη. Όπως τόνισε ο συντονιστής διευθυντής δραστηριοτήτων στρατηγικής, ανάπτυξης διοικητικών υπηρεσιών και πληροφορικής της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου (ΔΕΠΑ) Γιώργος Πολυχρονίου, μεταξύ άλλων το Poseidon Med ΙΙ θα συμβάλει σημαντικά στο μεγάλο πρόβλημα τύπου “chicken – egg” που αντιμετωπίζει η αγορά, καθώς η δημιουργία της ζήτησης εξαρτάται από την ύπαρξη υποδομών και η κατασκευή υποδομών εξαρτάται από την ανάπτυξη της ζήτησης.

Κύριε Πολυχρονίου, μπορείτε να μας εξηγήσετε τι είναι το πρόγραμμα POSEIDON MED II; Ποιος το ξεκίνησε και που αποσκοπεί;
Το PMEDII είναι ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα που αποτελεί συνέχεια των προγραμμάτων Poseidon Med και Archipelago-LNG, με κύριο στόχο την καθιέρωση του Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) ως ναυτιλιακού καυσίμου στη ΝΑ Ευρώπη. Μέσα από τις δράσεις του προγράμματος θα γίνουν όλες οι αναγκαίες προκαταρκτικές ενέργειες (μελέτες, αδειοδοτήσεις, κλπ) στα κύρια λιμάνια που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και στον Τερματικό Σταθμό ΥΦΑ στη Ρεβυθούσα για να γίνει δυνατή στο αμέσως προσεχές διάστημα η κατασκευή των απαιτούμενων υποδομών για την τροφοδοσία πλοίων με καύσιμο ΥΦΑ.

Τι περιλαμβάνουν οι δράσεις του προγράμματος;

Πιο συγκεκριμένα οι δράσεις του προγράμματος περιλαμβάνουν:
– Τον σχεδιασμό των απαραίτητων πρόσθετων υποδομών στον Τερματικό σταθμό ΥΦΑ στη Ρεβυθούσα για τη φόρτωση πλοίων και φορτηγών αυτοκινήτων μεταφοράς του ΥΦΑ και στα λιμάνια Πειραιά, Πάτρα, Ηράκλειο, Ηγουμενίτσα, Λεμεσό ώστε να υποστηρίζουν τον ανεφοδιασμό πλοίων με ΥΦΑ
– Τον τεχνικό σχεδιασμό για κατασκευή νέων πλοίων και την μετατροπή 10 υφιστάμενων πλοίων, ώστε να μπορούν να κινούνται με καύσιμο ΥΦΑ
– Τον τεχνικό σχεδιασμό για τη ναυπήγηση πλοίων, που απαιτούνται για τη μεταφορά του ΥΦΑ και την τροφοδοσία των πλοίων με ΥΦΑ.
– Την σχεδίαση και την κατασκευή των ειδικών εγκαταστάσεων πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στο λιμάνι της Βενετίας ώστε να μπορεί να κινείται με καύσιμο ΥΦΑ. Αποτελεί πιλοτική δράση από πλευράς της Ιταλικής συμμετοχής.
– Την προετοιμασία όλου του απαιτούμενου νομικού και κανονιστικού πλαισίου ώστε να καταστήσει εφικτή τη χρήση του ΥΦΑ ως ναυτιλιακό καύσιμο.
– Την εκπόνηση οικονομικών μελετών βιωσιμότητας των απαιτούμενων  εγκαταστάσεων και την ανάπτυξη χρηματοδοτικών εργαλείων για την υποστήριξη της κατασκευής τους.
– Την εξέταση συνεργειών με άλλες ενεργειακές χρήσεις και τομείς για να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας στην χρήση του ΥΦΑ.
– Την ανάπτυξη βιώσιμου σχήματος τιμολόγησης και εμπορίας ΥΦΑ για ναυτιλιακή χρήση.

Πως ξεκίνησε αυτή η πρωτοβουλία και τι προϋπολογισμό έχει;

Καταρχήν, στο πρόγραμμα συμμετέχει η Ελλάδα, η Κύπρος και η Ιταλία και ο προϋπολογισμός ανέρχεται στα  €53 εκατ. περίπου, ενώ συγχρηματοδοτείται από τον μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Ευρώπης «Συνδέοντας την Ευρώπη» κατά 50%. Οι εργασίες ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2015 και αναμένεται να ολοκληρωθούν το αργότερο έως το έτος 2020.
Η πρωτοβουλία ξεκίνησε με τη συνεργασία 26 εταιρειών και οργανισμών που συμβάλλουν με την τεχνογνωσία τους και την εξειδικευμένη εμπειρία τους στην υλοποίηση του έργου (επιχειρήσεις ενέργειας, λιμάνια, ναυτιλιακές εταιρείες, ναυπηγικές εταιρείες, νηογνώμονες, ενώσεις εφοπλιστών, εταιρείες τεχνικών και οικονομικών εμπειρογνωμόνων στο χώρο της ναυτιλίας).
Η χρήση του ΥΦΑ στην ναυτιλία απαντά στην ανάγκη τήρησης νέων περιβαλλοντικών περιορισμών, καθώς το ΥΦΑ ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις για τη μείωση εκπομπών ρύπων του  Παραρτήματος VI της διεθνούς σύμβασης IMO MARPOL και της Οδηγίας 33/2012/ΕU, που προβλέπουν ότι από το έτος 2020 οι διαχειριστές πλοίων που κινούνται στα χωρικά ύδατα της ευρωπαϊκής ένωσης και σε αποκλειστικές οικονομικές ζώνες θα κληθούν να χρησιμοποιούν καύσιμα με περιεκτικότητα σε θείο μικρότερη του 0,5%. Περαιτέρω, η χρήση του ΥΦΑ αποτελεί ένα από τα πεδία εφαρμογής της Οδηγίας 94/2014/EU σχετικά με την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων και την Καθαρή Ενέργεια για τις Μεταφορές.

Τι συζητήθηκε κατά τη διάρκεια της ημερίδας «Lng Fuelling the future of the Eastern Mediterranean”;

Η ημερίδα έγινε μετά από μια τεχνική συνάντηση εργασίας στο λιμάνι της Λεμεσού. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης έγινε αναλυτική παρουσίαση του PMEDII, του ρόλου του τερματικού σταθμού της Ρεβυθούσας στην εφοδιαστική αλυσίδα, των εξελίξεων στην αγορά ΥΦΑ και θα αναπτυχθούν τεχνικά και οικονομικά θέματα που αφορούν στις υποδομές στα λιμάνια και στα πλοία. Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στις προκλήσεις της ενεργειακής αγοράς της Κύπρου.

Ποια τα αποτελέσματα του προγράμματος μέχρι στιγμής;

Το βάρος έχει δοθεί μέχρι στιγμής στις προκαταρκτικές μελέτες για τις ανάγκες υποδομών στα λιμάνια. Με βάση τις μελέτες αυτές προκύπτει ότι τα λιμάνια που συμμετέχουν στο πρόγραμμα μπορούν να φιλοξενήσουν εγκαταστάσεις ανεφοδιασμού πλοίων με καύσιμο ΥΦΑ. Υπάρχει μία δυναμική αγοράς που ενισχύει με την ωρίμανσή της την οικονομική βιωσιμότητα των απαιτούμενων επενδύσεων και την ανταγωνιστικότητα του ΥΦΑ. Παράλληλα, οι συνέργειες με άλλες χρήσεις του ΥΦΑ καθώς και τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία δίνουν ώθηση στην περαιτέρω ανάπτυξη της αγοράς.

Το LNG είναι πλέον μια από τις σημαντικότερες κατηγορίες στη ναυτιλία. Ποιες οι προοπτικές του κλάδου στην Κύπρο;
Οι προοπτικές και στην Κύπρο είναι σημαντικές καθώς η Κύπρος βρίσκεται στη διαδρομή πολλών πλοίων που κινούνται στην ΝΑ Μεσόγειο. Οι προοπτικές αυτές ενισχύονται στο βαθμό που το ΥΦΑ αποτελέσει και όχημα αξιοποίησης των ενεργειακών πηγών της χώρας.

Τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος και η Ελλάδα στον κλάδο στην Aνατολική Mεσόγειο;

Η Ελλάδα λόγω της στρατηγικής της θέσης και της μορφολογίας της με σημαντικό αριθμό νησιών και τον εν λειτουργία τερματικό σταθμό ΥΦΑ στη Ρεβυθούσα έχει τη δυνατότητα άμεσης ανάπτυξης της αγοράς του ΥΦΑ στη ναυτιλία και στις λοιπές χρήσεις, όπως η τροφοδοσία καταναλωτών απομακρυσμένων από δίκτυα μεταφοράς και διανομής ΥΦΑ. Έχει όλες τις προϋποθέσεις να καταστεί κόμβος για την τροφοδοσία και διανομή του ΥΦΑ ως ναυτιλιακού καυσίμου και όχι μόνο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η ανάπτυξη εφοδιαστικής αλυσίδας διανομής ΥΦΑ σε μικρή κλίμακα στην Ελλάδα θα μπορούσε να καλύψει και ανάγκες της Κύπρου, τουλάχιστον για ένα διάστημα μέχρι να αποσαφηνιστεί το πλαίσιο αξιοποίησης των πηγών φυσικού αερίου τόσο στην Κύπρο, όσο και στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου.

Ποιες είναι οι βασικότερες ανησυχίες σας;

Δεν θα μιλούσα για ανησυχίες αλλά για προκλήσεις και η βασική πρόκληση για την ανάπτυξη της χρήσης του ΥΦΑ στη ναυτιλία είναι το πρόβλημα τύπου “chicken – egg” που αντιμετωπίζουν συχνά επενδύσεις ανάπτυξης νέων αγορών, όπου η δημιουργία της ζήτησης εξαρτάται από την ύπαρξη υποδομών και η κατασκευή υποδομών εξαρτάται από την ανάπτυξη της ζήτησης. Το πρόγραμμα Poseidon Med ΙΙ συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης.

Πως έχει αλλάξει ο κλάδος της ναυτιλίας με την εμφάνιση του LNG και ποιες οι προοπτικές του;

Το ΥΦΑ χρησιμοποιείται ως καύσιμο στην ναυτιλία σχεδόν δύο δεκαετίες, κυρίως σε περιοχές όπου εφαρμόστηκαν ήδη οι νέοι περιβαλλοντικοί περιορισμοί. Σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία λειτουργούν 77 πλοία με καύσιμο ΥΦΑ και την προσεχή πενταετία έχει επιβεβαιωθεί η κατασκευή 85 περίπου νέων πλοίων που θα κινούνται με καύσιμο ΥΦΑ. Η δυναμική της αγοράς είναι ακόμη μεγαλύτερη αν συνυπολογισθούν οι προσδοκώμενες μετατροπές υφιστάμενων πλοίων (600-700) που λειτουργούν μόνο με συμβατικό καύσιμο ώστε να κινούνται και με ΥΦΑ.

Όπως προαναφέρθηκε η χρήση του ΥΦΑ υποστηρίζεται από την υιοθέτηση ολοένα και αυστηρότερων περιορισμών για τους εκπεμπόμενους ρύπους στη ναυσιπλοΐα τόσο σε τοπικό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η τάση αυτή εξαπλώνεται συνεχώς και σύντομα θα γενικευτεί.

(Μ. Πηλείδου – energynews.com.cy, 10/10/2016)